Oficjalne książki ze starego anime公式舊作アニメブック

Wszystkie oficjalne książki wydane zostały przez wydawnictwo 講談社 Kōdansha — to samo, które opublikowało mangę „Czarodziejka z Księżyca”. Przy tworzeniu niektórych tomików współpracowała wytwórnia 東映アニメーション Tōei Animēshon (Tōei Animation) oraz takie firmy jak ムービック Mūbikku (Movic) czy 天田 Amada znane z produkcji kart kolekcjonerskich.

W Japonii od lat 70. XX w. aż po dziś dzień wydawane jest czasopismo o nazwie „Telemagazyn” [jap. 『テレビマガジン』 “Terebi Magajin”; ang. “TV Magazine”]. Skierowane jest głównie dla chłopców, skupia się bowiem nie tylko na anime, lecz także na produkcjach z gatunku „efektów specjalnych” [jap. 特撮 tokusatsu]. Oprócz tego ukazują się także różne wydania specjalne niniejszego czasopisma czy też kompendia w celu bardziej szczegółowego przedstawienia informacji na temat danej serii, która w tym czasie emitowana jest w telewizji. Można to porównać do numerów specjalnych bądź kompendiów onegdaj wydawanego w Polsce pisma „Kawaii”.

W przypadku „Telemagazynu” istnieje kilka różnych rodzajów takich kompendiów, ale jeśli chodzi o anime „Czarodziejka z Księżyca”, to nas interesują tylko dwie serie: „Telemagazyn Deluxe” [jap. 『テレビマガジンデラックス』 “Terebi Magajin Derakkusu”; ang. “TV Magazine Deluxe”] oraz „Telemagazyn: Wielka encyklopedia” [jap. 『テレビマガジン　グレート百科』 “Terebi Magajin: Gurēto Hyakka”; ang. “TV Magazine: Great Encyclopaedia”].

Publikacje z serii „Telemagazyn Deluxe” często noszą dodatkowy tytuł różnie tłumaczony jako „Wydanie ostateczne” bądź „Wydanie autoryzowane” [jap. 『決定版』 “Ketteiban”; ang. “Definitive Edition” bądź “Authoritative Edition”]. Są to specjalne w pełni kolorowe ilustrowane książki zazwyczaj poświęcone jednej pełnej serii telewizyjnej (z wyjątkiem serii drugiej, która doczekała się aż dwu tomików) i zawierające krótkie opisy Wojowniczek, ich przemian, ataków i przedmiotów, opisy postaci drugoplanowych i wrogów oraz streszczenia głównych wydarzeń z danej serii. W odróżnieniu od książek z innych seryj nie zawierają spisu treści. Osobliwością tych tomików jest też to, iż obejmują także serię czwartą i piątą, które zwykle są o wiele uboższe pod względem liczby poświęconych im materiałów drukowanych.

Publikacje z serii „Telemagazyn: Wielka encyklopedia” często noszą dodatkowy tytuł zawierający wyraz „tajemnica”, np. Wielkie ilustrowane kompendium tajemnic [jap. 『ひみつ大図鑑』 “Himitsu daizukan”; ang. “Big Illustrated Compendium of Secrets”], 100 tajemnic [jap. 『ひみつ１００』 “Himitsu 100”; ang. “100 Secrets”] czy Album tajemnic [jap. 『ひみつアルバム』 “Himitsu arubamu”; ang. “Secret Album”]. Anime „Czarodziejka z Księżyca” doczekało się dwu takich kompendiów — jedno to „100 tajemnic” z pierwszych trzech sezonów telewizyjnych, drugie zaś to „Album tajemnic” z sezonu czwartego. Niestety nie wydano niczego podobnego dla sezonu piątego.

Oprawa tych książek jest prostsza niźli „Wydań ostatecznych”: brak obwoluty, obecność wyklejki, mniejsza liczba stron, format A4. Załączone są natomiast arkusze z nalepkami.

Na stan obecny nabycie tych książek może się okazać niebotycznie trudne. Tomiki, co prawda, od czasu do czasu trafiają się na aukcjach internetowych, najczęściej jednak w stanie używanym i/lub bez kartki z nalepkami.

Poniżej znajdują się informacje na temat wydanych książek z serii „Hitowe książki Kōdansha” [jap. 『講談社ヒットブックス』 “Kōdansha Hitto Bukkusu”; ang. “Kōdansha Hit Books”] oraz jej następczyni, serii „Książki mediowe Nakayoshi” [jap. 『なかよしメディアブックス』 “Nakayoshi Media Bukkusu”; ang. “Nakayoshi Media Books”].

„Książki anime” [jap. 『アニメブックス』 “Anime Bukkusu”; ang. “Anime Books”], zwane potocznie anime-komiksami bądź animangami [jap. アニマンガ animanga; ang. animangas] dla odróżnienia od pozostałych książek z anime, wydawane były po zakończeniu emisji każdej serii telewizyjnej. Zawierają komiksy stworzone z kadrów danego odcinka anime.

Z pierwszej serii wydano 10 tomików, z drugiej — 9, z trzeciej — 7, z czwartej — 6. Dodatkowo opublikowano jeden tomik poświęcony pierwszemu pełnometrażowemu filmowi kinowemu. Pozostaje niejasnym, dlaczego nie ukazały się książki z dwóch pozostałych filmów i serii piątej, zwłaszcza biorąc pod uwagę, iż popularność ostatniego sezonu znacznie przewyższała chociażby oglądalność serii czwartej. Zapewne przyczyny należy dopatrywać się w tym, że komiksy z trzeciej i czwartej serii wydawano w okresie, kiedy emisję swą kończyła seria piąta, i twórcy uznali za mniej zyskowne wydawanie książek poświęconych serialowi anime, który już się skończył. I to nawet nie bacząc na fakt, iż niniejsze tomiki, przynajmniej jeśli chodzi o te poświęcone serii pierwszej, cieszyły się ogromną popularnością. Doczekały się aż 10 przedruków w ciągu dwu lat!

Komiksy obejmują najważniejsze odcinki danej serii: 30 z ogólnej liczby 46 odcinków serii pierwszej, 27 z 43 odc. drugiej, 21 z 38 odc. trzeciej, 17 z 39 czwartej, choć i tak szkoda, że pominięto niektóre epizody.

Książki zostały oprawione w obwolutę, toteż obraz na każdej takiej obwolucie jest powielony na okładce w postaci jednobarwnej, a następnie ponownie w pełnych kolorach na pierwszej stronie książki już bez logo „Czarodziejka z Księżyca”. Przy okazji warto wspomnieć, iż rysunki na obwolutach książek wykonała sama Naoko. Szkice ich wszystkich można zobaczyć w artbooku „Kolekcja materiałów”.

Pewne zabawne spostrzeżenie dotyczy napisu „Książki mediowe Nakayoshi” widniejącego na grzbietach każdego tomiku. Napis na grzbietach tomów serii pierwszej umieszczony jest w polu pokolorowanym na niebiesko, drugiej — na czerwono, trzeciej — na zielono, czwartej zaś — na pomarańczowo — czyli w podstawowych barwach czterech strażniczek Czarodziejki z Księżyca! Nie wiadomo, byłli to zabieg celowy ze strony twórców czy wyłącznie zbieg okoliczności.

Jeśli chodzi o zawartość tekstową komiksów, należy zauważyć, że kwestie wymawiane przez bohaterów nie są dokładnymi zapisami dialogów z anime. Niektóre wypowiedzi są mimo wszystko tożsame, lecz w większości przypadków teksty sporządzano z myślą o zachowanie ogólnego sensu. Ponadto często poszczególne sceny poprzestawiano miejscami, bowiem materiał, który wyglądał dobrze na ekranie, nie do końca z powodzeniem dawał się przełożyć na formę książkową. Najprawdopodobniej autorzy kierowali się chęcią stworzenia czytelnej książki, a nie dokładnego i dosłownego przekazu odcinków, wskutek czego dokonali takich, a nie innych zmian.

Prócz samego komiksu tomiki zawierają strony z listą twórców danych odcinków tudzież odrobinę stron bonusowych w postaci kadrów z przemian czy ataków postaci. Numery odcinków, na których oparto dany komiks, zwykle wymienione są na przednim skrzydełku obwoluty, ich tytuły — na stronie pierwszej służącej jako spis treści. Tylne skrzydełko obwoluty zawiera wykaz innych wydanych książek z „Czarodziejki” wraz z ich cenami.

Na koniec wypadałoby jeszcze wspomnieć, że książki owe zostały przetłumaczone na wiele języków. Istnieje kilka wersyj w języku chińskim (tajwańska i hongkońska). Od r. 2011 komiksy te zaczęto publikować we Włoszech. Ponadto w Niemczech pewnego czasu również były wydawane podobne komiksy, co prawda, w innym formacie, a czasami jako część innych książek (np. niemieckich książek fanowskich). W Polsce w latach 1997–99 wydawnictwo TM-Semic wypuściło trzydzieści sześć zeszytów anime-komiksu po około pięćdziesiąt stron każdy.

Zbiorcze opisy anime-komiksów z danej serii:

Wszystkie albumy można podzielić na dwie wielkie grupy: „Albumy anime” [jap. 『アニメアルバム』 “Anime Arubamu”; ang. “Anime Albums”], poświęcone seriom telewizyjnym, tudzież „Albumy pamiątkowe” [jap. 『メモリアルアルバム』 “Memoriaru Arubamu”; ang. “Memorial Albums”], poświęcone filmom kinowym.

Książki z tej serii wyróżniają się od reszty tym, że składają się ze stron całkowicie kolorowych, przeznaczonych dla opisów postaci i streszczeń fabuły, oraz ze stron czarno-białych, zawierających wszelkie inne dodatkowe informacje. Niosą w sobie ogromną wartość chociażby z tego powodu, iż znaleźć można w nich szkice każdej postaci, stroju czy rzeczy, jakie kiedykolwiek się pojawiły w odcinkach lub filmach anime. Są więc niejako odpowiednikiem mangowego artbooka „Kolekcja materiałów” z kolorowymi szkicami postaci z mangi.

Albumy poświęcone seriom telewizyjnym

„Albumy anime” obejmują trzy pierwsze serie telewizyjne anime: Classic, R oraz S. Pierwsza i trzecia seria doczekały się aż dwu albumów, co daje nam ogólną liczbę pięciu książek. Niestety nigdy nie wydano żadnych albumów poświęconych seriom SuperS i Sailor Stars.

Każdy tomik zawiera następujące rzeczy:

1. plakat. Najczęściej taki plakat bywa obustronny (z wyjątkiem pierwszego albumu). Na nim mogą być przedstawione albo grupy postaci, albo jakieś gry planszowe, albo jeszcze coś innego.
2. kolekcję kadrów z czołówki danej serii. Zazwyczaj zajmuje to 1–2 strony. Jeśli dana seria ma kilka różnych wariantów czołówek, to liczbę stron należy pomnożyć na liczbę owych czołówek.
3. przegląd postaci. Jeśli postać jest nowa i pojawia się nie na początku, lecz gdzieś w środku serii, to strony jej poświęcone niekoniecznie muszą się znajdować na początku książki.
4. przegląd odcinków. Stanowi najważniejszą część albumu. Zawierają kadry z danego odcinka wraz z komentarzami u dołu, ponumerowane i rozmieszczone tak, żeby można było pojąć fabułę odcinka. Oprócz tego rozdział ten zawiera krótkie streszczenie historii oraz rubrykę, która rozjaśnia pewne ciekawe szczegóły dotyczące jakiejś postaci czy wydarzenia.
5. wywiady z członkami obsady i/lub ekipy. Mają na celu zaznajomienie czytelnika z ogólnymi wrażeniami aktorów głosowych bądź przybliżenie przebiegu pracy nad serią anime.
6. szkice postaci i przedmiotów. Postaciom ważniejszym najczęściej poświęcono więcej stronic, ale koniecznie można znaleźć tam także szkice przedstawiające potwory czy postaci epizodyczne. Szkice są także opatrzone krótkimi komentarzami i profilami postaci.
7. pisemny zapis dialogów ze zwiastunów każdego odcinka.
8. słowniczek postaci, przedmiotów, miejsc i pojęć (tylko w niektórych tomach).
9. przegląd produkcji wydanej pod marką „Sailor Moon”.
10. kącik fanowskich listów i prac.
11. wykaz członków ekipy pracujących nad danym odcinkiem.
12. „lekcje” prowadzone przez główne postaci. Artykuły zaznajamiające z tą bądź inną dziedziną, w której celuje dana postać (np. Rei uczy wróżenia za pomocą kart Tarota).
13. inne artykuły na przeróżne tematy (np. reklama produkcji, przedstawienie fabuły któregoś musicalu itp.).

Albumy poświęcone filmom kinowym

„Albumy pamiątkowe” obejmują nie tylko trzy pełnometrażowe filmy kinowe: R, S i SuperS, lecz także krótkometrażówki, które były wspólnie z nimi pokazywane w kinach: „Przemieńcie się! Wojowniczki w mundurkach” i „Pierwsza miłość Ami”. Ogółem wydano trzy egzemplarze z każdego pełnometrażowego filmu kinowego.

Każdy tomik zawiera następujące rzeczy:

1. plakat. Taki plakat jest obustronny i przedstawia postaci i/lub zawiera dedykacje i autografy aktorów głosowych.
2. przegląd filmu. Stanowi najważniejszą część albumu. Zawiera kadry z filmu odcinka wraz z komentarzami u dołu, ponumerowane i rozmieszczone tak, ażeby można było pojąć fabułę filmu. Oprócz tego rozdział ten zawiera krótkie streszczenie historii.
3. informacje o twórcach i/lub wywiady z nimi.
4. wywiady z aktorami głosowymi.
5. krótkie mangi o perypetiach twórców (z wyjątkiem trzeciego albumu).
6. szkice postaci, przedmiotów i niektórych scen.
7. kącik ciekawostek. Rozjaśnia pewne ciekawe szczegóły dotyczące danego filmu.
8. wykaz członków ekipy pracujących nad danym filmem.
9. inne artykuły na przeróżne tematy.

W odróżnieniu od wyżej wymienionych albumów, które poświęcone są konkretnym odcinkom lub filmom, „Oficjalne fanowskie książki Czarodziejskiej Drużyny” [jap. 『セーラーチーム公式ファンブック』 “Sērā Chīmu Kōshiki fan bukku”; ang. “Sailor Team Official Fan Books”] kładą nacisk na jedną z głównych postaci anime. Opublikowano zestaw pięciu tomów przybliżających postaci Usagi, Ami, Rei, Makoto i Minako. Choć dziewczęta na ilustracji na tylnej stronie okładki i niektórych innych obrazkach wewnątrz książek noszą stroje Superwojowniczek, informacje zawarte w tomikach ograniczają się do trzech pierwszych sezonów telewizyjnych oraz dwu pierwszych pełnometrażowych filmów kinowych.

Niestety nie wydano żadnej tego typu książki poświęconej Mamoru, Chibi-Usie, Haruce, Michiru, Setsunie i Hotaru. O ile można sobie wyobrazić fanowską książkę o podobnej grubości, jeśli byłaby poświęcona np. jednocześnie Haruce i Michiru, to już w przypadku Setsuny i Hotaru nie wystarczyłoby wiadomości, by wypełnić aż 100 oddzielnych stron.

Każdy tomik można było nabyć oddzielnie za cenę 780 jenów za sztukę bądź kupić wszystkich pięć w specjalnym opakowaniu za ogólną cenę 3900 jenów. Całemu zestawowi przydzielono także osobny ISBN.

„Ilustrowane książki telewizyjne Kōdansha” [jap. 『講談社のテレビ絵本』 “Kōdansha no Terebi ehon”; ang. “Kōdansha’s TV Picture Books”] to seria książek przeznaczonych dla bardzo młodych czytelników. Cechą szczególną tych książek jest to, iż zostały wykonane nie z cienkiego papieru, lecz z tektury, stąd znane są z angielska także jako (card)board books. Wziąwszy pod uwagę fakt, iż sporo dzieci w takim wieku nie grzeszy dbałością o książki: odrywa kartki, wycina obrazki itd., Japończycy podeszli do tego problemu bardzo dalekowzroczne i wykonali wszystkie kartki z tektury dwuwarstwowej. Każdy tomik zawiera tylko po 18 stron włącznie z okładką, ale ponieważ jest z tektury, grubością dorównuje stustronicowym albumom pamiątkowym poświęconym filmom kinowym.

Pod względem zakresu zawartego materiału niniejsza seria książek obejmuje wszystkie serie telewizyjne anime. Ogółem wydano aż 54 tomików: 11 z pierwszej serii (nry 1–11), 11 z drugiej (nry 12–22), 10 z trzeciej (nry 23–32), 12 z czwartej (nry 33–44) tudzież 10 z piątej (nry 45–54). Wszystkie książki ukazywały się w latach 90 XX w. Następnie całą serię (o dziwo, z wyjątkiem numerów poświęconych serii Sailor Stars) ponownie wydano w roku 2000, przy okazji porzucając dotychczasową numerację ciągłą, stąd np. tomik nr 13 stał się nrem 2 serii R. Prócz numeracji tomiki zawierają jeszcze osobne podtytuły.

Nie bacząc na fakt, że książek z każdej serii anime wydano bardzo dużo, każda z nich opisuje wydarzenia li tylko powierzchownie: z jednego lub kilku odcinków wzięto najbardziej istotne z punktu widzenia wydawców wydarzenia, następnie rysownik stworzył odpowiednie do nich ilustracje. Każdy taki obrazek zajmuje dwie sąsiednie strony, a towarzyszy mu niewielki tekst, będący swego rodzaju opowieścią o tym, co jest widoczne na tymże rysunku. Wiele ważnych i interesujących wydarzeń z anime w niniejszych książeczkach pominięto, natomiast inne pozmieniano (np. w tomie nr 21 Luna i Artemis znajdują się wspólnie z Wojowniczkami na polu bitwy ze Esmeraude-smokiem, mimo że wedle scenariusza anime musieli wonczas przebywać w Kryształowym Pałacu). I choć fabuła każdej serii została z grubsza zachowana, ze względu na niewielką ilość tekstu niewiele rzeczy da się dowiedzieć z lektury owych tomików.

Warto tu także nadmienić to, iż książki mają tendencję do rozwodzenia się nad wydarzeniami z początkowych odcinków i przez to dość pobieżnie traktują o odcinkach końcowych. Na przykład z jedenastu tomików pierwszej serii (składającej się z 46 odcinków) pierwszych 9 książek opisuje wydarzenia, które miały miejsce w odcinkach 1–34 i tylko w dwu pozostałych tomach poświęca się chwilom z ostatnich dwunastu odcinków.

Jak już wspomniano, w książkach znajdują się tylko króciutkie streszczenia fabuły. Owych tekstów jest niewiele i napisane są dość wielką czcionką. Ponadto książki przeznaczone są dla dzieci z „zerówki” i uczniów szkół początkowych, przeto znajduje się w nich znikoma liczba znaków chińskich. Liczbę ich da się spokojnie policzyć na palcach, nawet wliczywszy zawarte na okładkach tytuł i metrykę (tj. dane wydawnicze, techniczne, drukarskie itp.). Sporo takich znaków to liczby — ich bowiem pierwszoklasiści uczą się nasamprzód. Wszystko inne (w tym również podtytuły) jest zapisane kaną, przy czym dla jeszcze łatwiejszego czytania grupy wyrazów poprzedzielano odstępami. „Czarodziejka z Księżyca” grzeszy mnogością wyrazów zagranicznych — w głównej mierze chodzi tu o nazwy Wojowniczek, imiona wrogów pochodzące od różnych minerałów czy też nazwy magicznych przedmiotów, — które w japońszczyźnie zwyczajowo zapisywane są katakaną, lecz tutaj opatrzone są dodatkowo odpowiadającymi znakami hiragany. Pierwszoklasiści bowiem zaczynają naukę pisma od hiragany i liczb, dopiero potem poznają katakanę i inne znaki chińskie.

Książki zawierają dość sporą liczbę przeróżnych słówek charakterystycznych dla mowy dziecięcej. Dlatego też, o ile wszechobecna hiragana i odstępy między wyrazami byłyby nie lada ułatwieniem dla obcokrajowców dopiero co poczynających naukę jęz. japońskiego, o tyle obecność słówek częstokroć nie występujących w słowniku może sprawić ogromne trudności w zrozumieniu samego tekstu.

Wykonanie graficzne onych tomików zapewne przeraziłaby niejednego kolekcjonera książek poświęconych „Czarodziejce z Księżyca”. Jeśli w przypadku pozostałych publikacyj używano w większości już istniejących grafik, jak np. kadrów z odcinków bądź ilustracyj wykonanych przez rysowników bezpośrednio pracujących nad anime, to wszystkie rysunki w niniejszych książkach zostały wykonane od nowa, przy czym w iście amatorski sposób: występują liczne problemy z anatomią postaci (np. pojawiająca się w nrze 21 Nowa Królowa Serenity ma głowę nieco większą niż mieć powinna), kompozycją i perspektywą, zauważalna jest schematyczność (zwłaszcza jeśli chodzi o tła) i niejakościowe nałożenie kolorów (miejsca niedokolorowane lub błędnie pokolorowane, minimum światłocienia i innych efektów, np. hologram Króla Endymiona jest całkowicie nieprzejrzysty, stwarzając wrażenie, jakoby Król fizycznie zjawił się przed oblicze Czarodziejek). Ponadto niektóre przedmioty postaci mogą mieć w ogóle zmienioną formę, jak np. występujący w tomie nr 21 diadem Esmeraude, co często wychodzi nie na korzyść grafiki tych tomików.

Na tylnej okładce każdej książki znajdują się reklamy różnych innych materiałów drukowanych poświęconych „Czarodziejce” — kolorowanek, książek z naklejkami, książek z grami edukacyjnymi, — których zdobycie na chwilę obecną graniczy z cudem.

Na koniec należy stwierdzić, że końcowe tomiki z każdej serii również są bardzo trudne do nabycia: albo są wyjątkowo drogie, albo rzadko trafiają się na aukcjach internetowych.

Informacje na temat każdego z trzech filmów pełnometrażowych: R, S i SuperS i dwu krótkometrażowych: „Przemieńcie się! Wojowniczki w mundurkach” i „Pierwsza miłość Ami” pokazywanych w japońskich kinach zostały zawarte w specjalnych broszurach [jap. パンフレット pamfuretto; ang. pamphlets]. Obejmują one jednak nie tylko filmy kinowe „Czarodziejki z Księżyca”, lecz także kilka innych, które ukazywały się w tym samym czasie w kinach. W broszurach prócz krótkiego opisu fabuły filmu, charakterystyk głównych bohaterów, słowa od Naoko-sensei, znaleźć można również liczne reklamy wydanej produkcji związanej z anime, zapowiedzi planowanych wydarzeń, na których mieli się pojawić twórcy anime lub mangi.

Oprócz tego do broszur dołączono różnego rodzaju naklejki (z wyjątkiem broszury z pierwszego filmu), planszowe gry edukacyjne i widokówki. Ponadto każdy właściciel broszury mógł w kinie umieścić pamiątkową pieczęć na specjalnie do tego wyznaczonej stronie. Pieczątki z każdego filmu we wszystkich kinach były prawie identyczne i różniły się jedynie kolorem.

Broszury są w formacie A4. Otwierają się jak książki europejskie, tekst biegnie od lewej do prawej, choć istnieją także teksty pisane pionowo, które należy czytać od prawej do lewej. Jako że są to broszury, a nie książki w pełnym tego słowa znaczeniu, nie przydzielono im żadnego ISBN-u ani nie ponumerowano poszczególnych stron.

Warto zauważyć, że opakowania DVD z filmami również zawierały podobne broszury. Jednak ich rozmiar został zmniejszony, a z zawartości usunięto wszystko, co nie było powiązane tematycznie z „Czarodziejką z Księżyca”. To samo dotyczy okładek. Naklejki, które także są załączone do książeczek z opakowań, różnią się od tych, które były w broszurkach wręczanych w kinach. W większości przypadków liczba naklejek była znacznie mniejsza, choć dodano niektóre nowe.