Etymologia語源

„Czarodziejka z Księżyca” niewątpliwie może się poszczycić wyjątkową ilością wszelakich mniej lub bardziej subtelnych odniesień i metafor. Dotyczy to niemal każdej części tego uniwersum, czyli mangi, przede wszystkim, starego anime, nowego anime, musicalu, live-action, gry fabularnej „Inna historia” i innych gier tudzież świadczy o pomysłowości twórców na czele z 直子先生 Naoko-sensei oraz wzbogaca fabułę o dodatkowy wymiar znaczeniowy.

Przeciętnemu fanowi „Czarodziejki” zapewne nieobce są motywy zaczerpnięte z mitologii klasycznej (grecko-rzymskiej) i mineralogii. Imiona wielu postaci tudzież nazwy wielu miejsc i grup postaci kryją również nawiązania do mitologij i wierzeń wielu narodów — począwszy od mitologii japońskiej, Międzyrzecza (sumeryjskiej, babilońsko-asyryjskiej), a skończywszy na religiach abrahamowych, hinduizmie i buddyzmie. Wreszcie możemy spotkać sporo odniesień do zarówno tradycyjnej, jak i nowoczesnej kultury japońskiej, które nierzadko trudne są do wyłapania dla nieobeznanej w temacie osoby. Uchylmy przeto rąbka tajemnicy występujących w „Czarodziejce” imion i nazw, zajrzyjmy do niezwykle interesującego świata etymologii.

Chwileczkę… Czymże jednak jest etymologia? Wypada nasamprzód wyjaśnić owo magiczne słowo. Etymologia jest wyrazem pochodzenia greckiego — składa się z wyrazów ἔτυμον étymon („prawdziwe znaczenie wyrazu”) (< ἔτυμος étymos („prawdziwy, rzeczywisty”)) i λόγος lógos („rozumowanie, wyraz”), co razem daje ἐτυμολογίᾱ etymologíā, czyli „rozumowanie o prawdziwym znaczeniu wyrazów”. Jest to dział językoznawstwa badający pochodzenie wyrazów, zmiany ich znaczenia i formy w miarę upływu czasu. Jednocześnie wyraz ten oznacza objaśnienie pochodzenia poszczególnego wyrazu i jego znaczenia.

Niestety nie mogę zapewnić, iż zamieszczone w niniejszym dziale etymologie są w stu procentach prawdziwe. Sztuka poszukiwania źródłosłowu, tj. słowa wyjściowego, podstawy etymologicznej, wymaga nie tylko dobrej znajomości języków i pytania o radę co najmniej kilku słowników, ale również niemałej dozy wyobraźni. Kolejnym utrudnieniem jest fakt, iż wiele imion postaci wywodzi się ze słów z pochodzenia niejapońskich, które są zapisywane sylabariuszami japońskimi [jap. 仮名 kana]. Nawet jeśli gdziekolwiek dodatkowo występuje transliteracja owych imion na litery łacińskie [jap. ローマ字 rōma-ji], może nie być wolna od błędów. (Wystarczy tu przypomnieć niesławny napis „Three Rights” widniejący na płycie z singlem miast poprawnego „Three Lights”.) Dotarcie do pisowni wyjściowej wyrazu jest przeto utrudnione. Wziąwszy dodatkowo pod uwagę możliwość istnienia przekształceń, zespoleń, gier słownych itd., nieraz wchodzi się na teren czystych domniemań. Jeśli u kogoś z Czytelników pojawiły się jakieś uwagi bądź propozycje, może pisać do mnie pod adres, który znajdzie w dziale O stronie.

Bodaj największe wyzwanie stanowią imiona własne przeróżnych pomniejszych wrogów, czyli tzw. „demonów dnia”. Z tego powodu jak na razie imiona większości z nich nie są spolszczone.

W poniższych tekstach użyto sylabariuszy japońskich, znaków chińskich [jap. 漢字 kanji], a także liter alfabetu greckiego, arabskiego, hebrajskiego, cyrylicy, dewanagari. Do poprawnego wyświetlenia ich wszystkich będą potrzebne następujące czcionki: MS Minchō, MS Gothic, Tahoma, Arial, Mangal. (Jeśli jednak ktoś będzie miał problemy z wyświetleniem, niech wskaże mi dokładnie owo miejsce w tekście, a ja wskażę niezbędne czcionki.) Hieroglify staroegipskie, pismo klinowe oraz alfabet fenicki będą podane w formacie obrazkowym, gdyż najpopularniejsze zestawy czcionek nie zawierają tego rodzaju znaków. Obok każdego wyrazu zapisanego alfabetem innym niźli łaciński występować będzie jego międzynarodowa transliteracja; prócz języków słowiańskich zapisywanych cyrylicą, gdzie zastosowano transliterację polską. Źródłosłów danego imienia będzie odpowiednio wyróżniony. Japońskie nazwiska i imiona własne, o ile są zapisane znakami chińskimi, będą rozkładane na człony pierwsze. Ponieważ każdy znak chiński, którego się używa w jęz. japońskim, może być odczytywany w dwójnasób — rdzennie po japońsku oraz po chińsko-japońsku, — ten pierwszy sposób wskazywany będzie małymi literami, z kolei ten ostatni — wielkimi literami. Ta osobliwa pisownia dotyczy jednak tylko rozkładu imienia na części.

Pragnę również podziękować Ianowi Andreasowi Millerowi, twórcy strony Dies Gaudii, który zezwolił na wykorzystanie jego wnikliwych artykułów jako jednego z najważniejszych materiałów niniejszego działu.